Mu muco nyarwanda, gutanga izina ku mwana si igikorwa gisanzwe, ni umuhango wuzuyemo gusenga, gushimira Imana ku bw’umugisha w’umwana, no kumwifuriza ubuzima buzira umuze. Amazina nka Ishimwe, Ineza na Iganze asobanura ibyiyumvo by’icyizere no gushimira, bityo akaba agaragaza imyemerere ikomeye y’Abanyarwanda.
Muri iyi nyandiko turasesengura uko ababyeyi bahitamo amazina y’imfura zabo mu myaka itanu ishize, dushingiye kuri raporo za NISR (2020–2024), tunagaragaza impinduka, ibyiyumvo n’ibisobanuro by’imyirondoro y’amazina, n’icyerekezo kiri imbere.
1. Amazina y’Abahungu: Ishimwe riragaruka cyane
Umwaka | Ishimwe | Iganze | Mugisha |
---|---|---|---|
2020 | 7 190 | – | – |
2021 | 7 731 | – | – |
2022 | 8 461 | – | – |
2023 | 7 991 | – | – |
2024 | 6 751 | 3 239 | 3 009 |
- Ishimwe: Kuva 2020 kugeza 2024, iri zina ryabaye irya mbere mu bahungu buri mwaka. N’ubwo mu 2024 ryagabanutseho 20% ugereranije na 2022, rikomeza kuba ihame mu babyeyi bifuza gushimira Imana.
- Iganze: Mu 2024 ryafashe umwanya wa kabiri (3 239), rikomeza kuzamuka mu myanya ugereranije na 2020 aho ritari mu mazina 20 aza mbere.
- Mugisha: Nyuma ya Iganze, Mugisha riri ku mwanya wa gatatu mu 2024 (3 009).
Amazina asanzwe agaruka buri mwaka: Ishimwe, Irakoze, Igiraneza, Ineza, Iradukunda, Irasubiza, Niyogisubizo, Iganze, Izibyose — byose byerekana gushimira no kwizera Imana.
2. Amazina y’Abakobwa: Ineza nk’ikimenyetso cy’Ubuntu
Umwaka | Ineza | Uwase | Ishimwe |
---|---|---|---|
2020 | 6 403 | – | – |
2021 | 6 867 | – | – |
2022 | 7 328 | – | – |
2023 | 7 328 | – | – |
2024 | 6 792 | 4 606 | 4 545 |
- Ineza: Ryabaye izina rya mbere mu bakobwa kuva 2020 kugeza 2024. Nubwo mu 2024 ryagabanutseho 12%, rikomeza guhagararira ubuntu no kwerekana urugwiro rw’ababyeyi ku mwana.
- Uwase: Ryagaragaye ku mwanya wa kabiri mu 2024 (4 606).
- Ishimwe: Ku mwanya wa gatatu mu 2024, ryiswe abakobwa 4 545.
Amazina yagaragaye mu bahungu no mu bakobwa: Ineza, Ishimwe, Irakoze, n’andi akomoka ku nyajwi “I” agaragaza ijambo “Imana”, yerekana umuco wo gushyira Imana imbere mu cyizere n’ibyishimo.
3. Imiterere n’Icyerekezo cy’Amazina
- Imyirondoro ihindagurika: Amagana y’ababyeyi batangiye gukunda amazina magufi, atagarukira ku gisekuru. Amazina nka Iganze ryabaye rishya mu rutonde, riva ku mwanya wa 17 mu 2021 rikagera ku mwanya wa 2 mu 2024 mu bahungu.
- Inyuguti “I”: Nubwo ijambo “Imana” ritagaragara mu izina ryose, inyuguti “I” itangira amazina menshi ikaba ikimenyetso cy’umwihariko wa gikirisitu mu Rwanda.
- Igabanyuka risa n’irihoraho: Nubwo amazina nka Ishimwe na Ineza akunze kugabanuka mu mwaka wa 2024, biragaragara ko ari iby’agaciro mu babyeyi bahora babigarukaho.
4. Inyunganizi n’Ibitekerezo
- Ese uratekereza iki ku mpinduka zigaragara mu mazina?
- Ni izihe mpamvu wumva zirimo gutuma amazina akomoka ku “I” akunzwe cyane?
- Ufite izina ukunda mu mazina ya kera cyangwa aya magufi y’ubu?
Dusangize ibitekerezo byawe kugira ngo dusobanukirwe neza uburyo umuco w’itangwa ry’amazina ukomeje guhinduka mu Rwanda.




