Umunyemari w’Umunyarwanda, Munyakazi Sadate, uzwi cyane mu bijyanye n’ubucuruzi no gushora imari, yatangaje ko nubwo ubu abarirwa mu baherwe bo mu Rwanda, yanyuze mu bihe bikomeye by’ubukene, ku buryo yigeze kugera ku rwego rwo kugurisha intebe zo mu nzu kugira ngo abone amafaranga yo gutunga umuryango.
Ibi yabitangarije mu kiganiro cyihariye yagiranye n’ikinyamakuru IGIHE, aho yagarutse ku rugendo rwe rw’ubuzima kuva mu buto bwe kugeza ubu, agaragaza amwe mu mateka abantu batamuziho cyangwa bajya bayibeshyaho. Ni inkuru irimo isomo rikomeye ry’ubushake, kudacika intege, no kwizera ko ejo hashobora kuba heza kurusha uyu munsi.
Munyakazi Sadate avuga ko yatangiye kwikorera ku mugaragaro mu mwaka wa 2006, afatanyije n’umugore we. Muri ibyo bihe, bari bafite ubushobozi buke ku buryo ngo amafunguro baryaga bayabonaga nyuma yo kwifashisha amafaranga make babaga bafite cyangwa inguzanyo zabaga ziturutse muri banki.
Ikigo cyabo cyakoraga ibijyanye n’icapiro (papeterie) n’ibikorwa byo gutaka (décoration). Bari bafite inzozi zo gutera imbere, ariko inzira ntiyari yoroshye na gato.
Mu mwaka wa 2008, Sadate yafashe icyemezo gikomeye cyo kureka akazi yakoraga muri banki, yiyemeza kwibanda ku bucuruzi bwe. Yari yizeye ko iyo company izamugeza ku nzozi ze, ariko ibintu ntibyagenze uko yabiteganyaga.
Yagize ati: “Ntabwo byahise bigenda neza nk’uko nabyibwiraga. Nahise mpura n’ibibazo byinshi. N’ayo mafaranga nari mfite ngo azamfashe, yaranshiranye. Nageze ku rwego rwo hasi cyane ku buryo nagurishije intebe zo mu nzu n’ibindi byose nshoboye kugira ngo mbone amafaranga yo gukomeza kubaho.”
Sadate avuga ko kimwe mu byamugizeho ingaruka ari ukubura ubujyanama bwiza, kuko nta muntu wo mu muryango cyangwa inshuti wigeze amugira inama cyangwa ngo amufashe mu buryo bw’amikoro. Yongeraho ko ikigo cye cyari kitarakomera, kikaba kitarabonaga amasoko ahagije, ndetse menshi mu masoko bapiganiragaho bayatsindwaga.
Icyo gihe kandi, ntiyari afite indi soko y’amafaranga uretse iyo company, bityo mu gihe yahuraga n’imbogamizi, nta handi yabonaga inkunga yo kumufasha.
Nubwo yari mu bukene bukabije, aho yabuze ubwishyu bw’amashuri y’abana n’ibiribwa byo mu rugo, Sadate avuga ko kudacika intege ari byo byamufashije kudahanuka burundu.
Ikiraka cya mbere cyamuzahuye cyari icyo kubaka umunara i Nyamirambo, aho yahembwe amafaranga ibihumbi 700 Frw. Icyo gihe ni bwo yongera gufata umuvuduko, maze agenda abona andi masoko, ubuzima butangira guhinduka buhoro buhoro.
Ubu Munyakazi Sadate ari mu bantu bafite aho bageze mu bukire, ndetse imitungo ye ibarirwa agaciro ka miliyari zirenga 10 Frw. Avuga ko ibyo yagezeho abikesha gukomera ku nzozi ze, kudacika intege, no kwizera ko iminsi myiza iza nubwo byaba bitoroshye.
Inkuru ya Munyakazi Sadate ni imwe mu zerekana ko inzira y’ubucuruzi n’ubukire itabamo gutungurwa cyangwa amahirwe y’ako kanya, ahubwo isaba kwihangana, gukorera ku ntego, n’ubushake bwo kudacika intege igihe byose bigenda nabi.
Ushaka ubuzima bwiza, ni byiza kwitegura ko hari igihe uzanyura mu bikomeye, ariko icyo gihe ni nacyo gikwiye kukwereka aho ushobora kuvana imbaraga z’ejo hazaza.